De kosten in de zorg zijn dagelijks nieuws, zeker na het verhitte debat over de inkomensafhankelijke premie. Kern van het vraagstuk lijkt: hoe houden we de kosten binnen de perken?
De vraag waar ik niet uitkom is hoe deze kerndoelstelling
van beperking en krimp zich verhoudt tot het bepleiten van (meer) marktwerking.
Die combinatie geeft op zijn minst een paar rare effecten:
Marktdenken levert Klanten op die ‘waar voor hun geld
willen’. Opticiens spelen daar nu handig op in met de boodschap: ‘Kijk snel of u
nog recht heeft op een gratis bril!’. Die bril lijkt voor de individuele
afnemer misschien gratis, maar wordt natuurlijk linksom of rechtsom gewoon
betaald. Als iedere calculerende consument de oproep volgt gaan de totale zorgkosten
daarmee omhoog en niet omlaag…
Ook ziektekostenverzekeraars verleiden hun Klanten met ‘waar
voor je geld-boodschappen’: Stel je eigen pakket samen! (bv geen kraamhulp meer
als je al (genoeg) kinderen hebt..). Kom bij ons selecte voordelige gezelschap!
(Polis voor Hoog Opgeleiden…). Ontvang je premie deels terug als je geen kosten
maakt! (Alleen lage risicogroepen verzamelen…). Prima idee voor hen die ervan
kunnen profiteren. Maar wat als dit een structurele verdeling wordt? De ‘Markt’
wordt dan aan de bovenkant laagje voor laagje afgeroomd. Alle solidariteit
wordt eruit geknepen, net zolang totdat er een groep van ‘moeilijk verzekerbaren’ overblijft waar geen enkele
verzekeraar in geïnteresseerd is. De kans zal toenemen dat die zich helemaal
niet meer verzekeren, omdat voor hen de premie uiteindelijk ongetwijfeld
onbetaalbaar wordt. Is het weigeren van zorg aan hen dan het middel om de
uiteindelijke doelstelling te realiseren? Hoe krijgen we anders de zorgkosten
omlaag?
Maar het wonderlijkst vind ik toch het basis-idee dat Martkwerking
zal bijdragen aan Krimp. In eerste instantie lijkt het Markt-argument gevoed
door het bekende ‘ondernemers-optimisme’: Zie Problemen als een Uitdaging! In
essentie is Marktdenken in de zorg het vervangen van ‘Zorgkosten’ als Probleem
door ‘Zorgomzet’ als Uitdaging. Als ziekenhuizen zich gaan gedragen als goeie
ondernemers zullen ze effectiever en efficienter gaan werken. Beloning voor dat
gedrag is…. Meer omzet! Per ziekenhuis levert dat wellicht voordeel op: goede
zorg tegen acceptabele kosten. Maar als het in de volle breedte ‘lukt’, dan zal deze
branche als geheel natuurlijk snel groeien. Goed voorbeeld doet goed volgen,
dus als het ondernemerschap aanstekelijk werkt kan iedereen succesvol
Zorgondernemer worden. Hoera! Of niet? De Omzet in het Martkdenken is immers
toch nog steeds precies gelijk aan de Kosten in de oorspronkelijke formulering?
En die zou dan gaan dalen? Welke Markt krimpt er nu vrijwillig? In
welke Winkel hoort de klant: 'We verkopen het wel, maar u krijgt het niet, want
dan loopt de totale omzet in onze branche teveel op…'. Bestaan er soms succesverhalen van vrolijke
ondernemers die in snel tempo gezamenlijk de markt laten slinken en
terugbrengen naar een nivo van decennia geleden?
Voorbeelden van jarenlange Marktwerking die tot uiteindelijk tot krimp leidt
zijn er natuurlijk best. Enorme Krimp zelfs. De Bankencrisis en de Vastgoedcrisis zijn de meest
recente…. Maar het lijkt me toch stug
dat dat de Krimp is in de Zorgmarkt die we voor ogen hebben. Hoewel….
Nog een bericht in de krant van vandaag: Ook aan de
onderkant van de 'markt’ lijken kansen te liggen voor zorg-ondernemers. Zorgverzekeraar Zorgeloos (ik verzin het echt niet) biedt polissen aan
waarin je het eigen risico kunt afkopen.
Een ‘uitkomst voor chronisch zieke’, meldt de kop. Aan het eind van het artikel
nog een kleine kritische noot: ‘ASR (waar de verzekeringen worden ondergebracht)
is niet bang dat de polis ‘alleen maar slechte risico’s zal
aantrekken’, zegt het bedrijf, omdat het
zich vooral richt op internet en bijvoorbeeld adverteert op radiozenders voor
een jonger publiek zoals 538…’
Ik denk echt niet dat de verkopers van deze polissen op
torenhoge targets staan en er binnen
‘Zorgeloos’ een bonuscultuur heerst. En
ik heb geen idee of je dit soort polissen ook kunt ‘versnijden tot
ogenschijnlijk aantrekkelijke Zorg-AAA-pakketjes’, maar de analogie met de verkoop
van subprime-hypotheken schiet mij wel verdacht snel te binnen….
De Zorgkosten zijn ons gezamenlijke probleem. Dat zullen we
gezamenlijk moeten oplossen. Als burgers. Marktwerking lijkt er een individuele
uitdaging van te maken. Van individuele Klanten en van individuele Ondernemers.
Dat kan natuurlijk, maar daar is misschien Zorg net te kostbaar voor….
Geen opmerkingen:
Een reactie posten