Modellenbingo

Iedereen die langer dan een week in de trainingsbranche werkt loopt tegen een model aan met Twee Assen en Vier Kwadranten. Ons vak krioelt ervan. Zo’n vierdeling kan gaan over leiderschap (Quinn), communicatie (Roos van Leary), time-management (Eisenhower-matrix), gedragsvoorkeuren (MBTI), innerlijke drijfveren (Insights) of whatever (Wilber).

Steeds weer blijkt dat het verdelen van de wereld in vier hokjes een mateloze aantrekkingskracht uitoefent op trainers en op hun doelgroepen. Vragenlijsten, profielen en vooral kleuren maken het plaatje compleet.

En omdat ik, niet een week, maar al meer dan 10 jaar in deze branche werk, besloot ik dat het hoog tijd werd voor een eigen Model. Zo ingewikkeld kon dat niet zijn. Als eerste stap begon ik aan een lijst met Assen, gebaseerd op de bestaande modellen die ik tegenkwam. Al snel bleek dat het eenvoudig is om daar zelfbedachte Assen aan toe te voegen. Met een uurtje had ik al een behoorlijke lijst bij elkaar gesprokkeld.

1.      Zelf – Ander

2.      Voor – Tegen

3.      Boven – Onder

4.      Verleden – Toekomst

5.      Confronterend – Vermijdend

6.      Introvert – Extravert

7.      Rationeel – Emotioneel

8.      Denken – Doen

9.      Stabiliteit – Verandering

10.  Intern gericht – Omgevingsgericht

11.  Behoudend – Vernieuwend

12.  Leidend – Volgend

13.  Directief – Faciliterend

14.  Open – Gesloten

15.  Hard – Zacht

16.  Duwen (Push) – Trekken (Pull)

17.  Concreet – Abstract

18.  Praktisch – Theoretisch

19.  Eenvoudig – Complex

20.  Geven – Nemen

21.  Overeenkomsten – Verschillen

22.  Convergerend – Divergerend

23.  Rustig – Dynamisch

24.  Beheersen – Loslaten

25.  Pro-actief – Reactief

26.  Interne locus of Control – Externe locus of Control

27.  Globaal – Specifiek

28.  Mensgericht – Taakgericht

29.  Alleen - Samen

Stap twee was spannender. Zou het mogelijk zijn om met twee willekeurige assen uit mijn lijstje een nieuw Model te maken? Ik vroeg een collega om twee getallen onder de 30 te noemen. En op basis van zijn keuze (7 en 12) ontstond het Model:

Rationeel

1 Leidend	2 Volgend
3	4

Emotioneel

Nu restte alleen nog de ‘hamvraag’: Waar gaat dit Model eigenlijk over???

Zelfs dat was eenvoudiger dan ik dacht. Op Cruijffiaanse wijze zie je het pas als je het doorhebt: Het bleek een Model over ‘Omgaan met Verandering’ te zijn….. Met als toelichting:

‘Bij elke verandering heb je mensen die voorop lopen en initatief nemen en mensen die wat afwachten en de kat uit de boom kijken.

Type 1 zet zelf de toon met zakelijke analyses. Maakt plannen en geeft consequenties aan. Zet helder uiteen waar het naartoe moet en is bereid daarvoor de noodzakelijke knopen door te hakken. Veel interim-managers en trouble shooters vallen in dit kwadrant. ‘De cijfers liegen niet, dus het roer moet om’.

Type 2 luistert nauwkeurig en is in staat om de plannen zonodig te onderbouwen met argumenten. Om de consequenties ‘door te rekenen’ en op basis daarvan een oordeel te geven over de ingeslagen weg. Het zijn kritische mensen die wel eerst overtuigd willen worden van de noodzaak, maar vervolgens helder en bewust de koers volgen. Ze zijn erg gevoelig voor inconsistenties in de redenering.

Type 3 zet graag zelf de eerste stap en probeert anderen aan zich te binden door een appel te doen op Perspectief, Kansen en Samen. Het zijn enthousiaste vertellers die een lonkend vergezicht schetsen. Een Uitdaging voor iedereen die vooruit wil! Ze zijn minder sterk in de logische onderbouwing van hun verhaal en rekenen erop dat mensen uit loyaliteit meebewegen.

Type 4 doet dat met name: meegaan uit loyaliteit. Anders gezegd: ze moeten ‘geraakt’ worden door de boodschap, want pas dan voelen ze zich geroepen om mee te gaan. Ze zijn geneigd om het ontbreken van concrete consequenties voor lief te nemen als de intentie ze maar aanspreekt. Ze kunnen aan de andere kant nukkig in verzet komen als ze het gevoel hebben dat ze niet ‘gehoord’ zijn.’

Of zoiets.

Kun je met elke combinatie van assen uit het lijstje een eigen model maken? Zeker. Hartstikke leuk om te doen! Is zo’n ‘willekeurig bedacht’ Model waar? Geen idee. Is het Onzin? Geen idee. Je ziet er vaak iets mee, dat je daarvoor nog niet zag. En of wat je ziet er altijd al geweest is, of door het Model ontstaan is, is een mooie filosofische vraag.

De halve waarheid is dat Modellen de werkelijkheid afbeelden. De andere halve waarheid is dat Modellen hun eigen werkelijkheid creëren. Samen levert dat een Modellenbingo op, die op een prettige manier ons vak relativeert. Probeer het zelf maar…..

(Lees deel 2 van de Modellenbingo over de toepassing ervan op ons hedendaagse Politieke landschap)