Willem Ruis-test voor managers

Keuzes maken, beslissingen nemen. Een noodzakelijke kernkwaliteit van elke manager. Over de manier waarop ze dat doen is veel geschreven. Een belangrijk thema daarin is Intuitie vs Ratio: Zijn ‘intuitieve’ keuzes beter of slechter dan ‘rationeel onderbouwde’ keuzes? Aan de ene kant zijn er talloze persoonlijke succesverhalen van managers die dwars tegen de feiten en cijfers in hun ‘onderbuik-gevoel’ volgen en uiteindelijk het gelijk aan hun zijde vinden. Aan de andere kant krioelt het van de methodes, instrumenten en analyses (en bijbehorende consultants) die het nemen van de juiste beslissing herleiden tot een rationeel, logisch en systematisch proces van afweging.

Veel minder aandacht is er voor het heroverwegen van en terugkomen op gemaakte keuzes en genomen beslissingen. Toch ook geen onbelangrijke competentie in deze crisistijd, waarin het stoppen en doorbreken van bestaande besluitvormingspatronen misschien wel de allergrootste uitdaging vormt.

Het ‘vermogen tot gezonde heroverweging’ is prima te onderzoeken en te toetsen met de Willem Ruis-test.

Het Willem Ruis probleem, of Drie Deuren probleem verschijnt met enige regelmaat in de publiciteit en roept steevast heftige reacties op. De kern is:

Stel je doet mee aan een nieuwe ‘Willem Ruis-show’ waarbij je net als vroeger aan het slot kunt kiezen uit drie deuren. Achter een van de deuren staat een auto, achter de andere staat waardeloze rommel. Je kiest een deur, bv nr. 1.
De presentator, die weet wat er achter de deuren staat, opent nu een andere deur, bv nr. 3, met rommel erachter. Hij zegt dan, met nog twee deuren dicht tegen je: "Zou je nog willen switchen naar de andere dichte deur?”

De vraag is dus of het verstandig is om je eerste keus (deur 1) te vervangen door een switch naar deur 2.

Wat zou jij doen? (Volg je intuïtie of denk er even over na ;-)

De meeste mensen switchen niet, met als verklaring ‘dat het immers niet uitmaakt’. Er zijn  nog twee deuren over, dus de kans op de auto is nu 50-50.

Dat is al interessant. Als het niet uitmaakt kun je immers net zo goed wel switchen. Maar bewust of onbewust blijven we liever bij onze eerste keuze. ‘Dat voelt beter’ of ‘Wie A zegt moet ook B zeggen’.

‘Staan voor je keuze’ lijkt de impliciete norm. Voor je het weet sta je immers bekend als twijfelaar of draaikont….

Maar het is nog veel erger: de kans dat de auto achter de andere deur zit is twee keer zo groot als de kans dat hij achter de deur zit die je in eerste instantie hebt gekozen. Van keuze veranderen is in dit geval veel slimmer, dan vasthouden aan je eerste besluit…..

Hier ontploft de discussie meestal. Vrijwel niemand die het probleem voor het eerst krijgt voorgelegd, gelooft dit meteen. Bijna iedereen komt in opstand tegen dit ‘tegen-intuitieve feit’. Hoe helder het ook wordt uitgelegd (de kans dat je in 1 keer de deur met de auto kiest is 1/3. In alle andere gevallen (2/3) zit de auto achter de andere deur die dicht blijft)

‘Intuitieven’ verzuchten in hun verzet tot slot vaak: ‘ach ja, zo kun je het ook zien. Jij jouw waarheid, ik de mijne’.

‘Rationelen’ putten zich vaak uit in statistische tegenargumenten, tot ze er bij neer vallen. Vooral juristen schijnen niet van ophouden te weten….

Uiteindelijk zal iedereen moeten erkennen dat het waar is. Zeker als je het daadwerkelijk gaat uitspelen met drie en als dat nog niet werkt met 1000 deuren….

Bij deze tweede ‘switch’ gaat het niet meer om de ene of de andere keuze, maar op een nivo hoger over het achter je durven/kunnen/willen laten van je eigen redenering of intuitieve oordeel. Het geeft aan hoe moeilijk het is om je eigen oordeel in twijfel te trekken, zelfs als de werkelijkheid daar alle aanleiding toe geeft. Toch lijkt me dat met alle vastgelopen voorbeelden in de economie, de financiele sector, de gezondheidszorg, het milieu, het onderwijs, de pensioenen etc. een buitengewoon te koesteren vermogen. De moed om terug te durven komen op eerdere besluiten en achterhaalde onderbouwingen. De ‘Willem Ruis-test’ zou verplichte kost moeten zijn voor iedereen die in een positie komt waarin hij belangrijke beslissingen neemt.

Maar als ik er helemaal naast zit hoor ik het uiteraard graag……;-)