Als het maar werkt?

Gister was ik bij een presentatie over PMA (Progressive Mental Alignment). Een nieuwe loot aan de boom van coachingsmethodieken. Beetje in het verlengde van NLP. De kern van het verhaal is dat problemen van vandaag hun oorsprong vinden in een gebeurtenis van vroeger. Da’s geen nieuws, maar PMA legt de nadruk op de details. Op de specifieke oorspronkelijke zintuiglijke waarneming en de (emotionele) koppeling die destijds gemaakt is in de fysiologie van je hersenen. Vergelijkbare zintuiglijke prikkels in het heden (een stem, kleur, beweging, voorwerp, vorm, lichtbron of whatever) veroorzaken opnieuw eenzelfde fysiologisch effect en leveren dezelfde (heftige) emotie op. Als je, startend vanuit de hedendaagse probleemsituatie en met behulp van vrije associatie bij jezelf een aantal ‘plaatjes’ oproept en de details daarvan onderzoekt, kom je vanzelf weer bij de bron van alle ellende (in PMA-termen een ‘bad cluster’ in je brein). Je snapt dan ineens waarom je onderbewuste ook in het heden nog die emotionele koppeling maakt en met dat inzicht ben je meteen van je probleem af.

Hoogtevrees blijkt te herleiden tot het op je af zien komen van de grond, toen je voor het eerst zonder zijwieltjes probeerde te fietsen.

ADHD tot het ‘klem zitten’ in het geboortekanaal (uit doodsangst probeerde je wanhopig te bewegen en vanaf dat moment associeer je ‘bewegen’ met ‘overleven’)

etc.

Mijn kritische geest weet meestal wel raad met dit soort redeneringen. Met liefde maak ik gehakt van de veelheid aan creatieve onzin die er in ons vak wordt geïntroduceerd, ter verklaring en oplossing van menselijke problemen. Vooral als het dient als ‘verklaring voor alles’. En de pretenties waarmee PMA zichzelf op de kaart zet doen me nu ook weer direct denken aan de gevleugelde uitspraak: Voor Jantje met zijn nieuwe hamer is alles een spijker.

‘Maak kennis met een moeiteloze techniek voor het verwerven, beheren en genieten van succes, gezondheid en innerlijke rust’.

Het mag wel een onsje minder, denk ik dan.

Daar tegenover staat dat PMA geen appel doet op onduidelijke fenomenen als chakra’s, spirituele energien, maya-wijsheid of andere niet nader te traceren bronnen, maar slechts gebruik maakt van recent hersenonderzoek. Kortom: ze hebben een punt, want de aanname dat ons onderbewuste ons gedrag aanstuurt en ons bewustzijn achteraf alleen een soort verklarend commentaar levert wordt steeds breder gedragen binnen de neuro-wetenschap.

Het zou dus zomaar kunnen zijn dat ze (deels) gelijk hebben en dat zou ons vak op een prettige manier ontdoen van de nodige poespas en controversiële omwegen. Gewoon even door-associeren op een paar plaatjes en klaar is kees.

Maar er is nog een optie. Stel dat het onzin is, maar het werkt wel. Stel dat we zozeer verlangen naar een rationele verklaring voor onze dagelijkse problemen, dat het geloof in het vinden een eenvoudige fysiologische oorzaak genoeg is als oplossing. We doen dan immers precies wat ons bewustzijn voortdurende lijkt te doen. Het verhaal over onszelf en over ons (onbewuste) handelen weer kloppend maken. Schijnbaar onverklaarbare problemen worden weer voorzien van een eenduidige oorzaak-gevolg relatie. We kunnen weer aan onszelf uitleggen waarom we doen wat we doen en waarom we zijn wie we zijn.

Dan valt opeens het verschil tussen ‘geloven in chakra’s’ en ‘geloven in neurologische codering’ weg en geldt alleen een soort Cruijffiaanse wijsheid: ‘Je gaat het pas zien als je het doorhebt’.

‘Eerst zien, dan geloven’ is mijn kritische credo. ‘Eerst geloven, dan zien’ lijkt het credo van veel methodieken in ons vak. Want je moet je er altijd wel voor openstellen. Een al te kritische houding staat het effect in de weg. De oprichter Joop Korthuis zegt in een interview: ‘PMA is ongeschikt voor alle mensen die niet werkelijk willen groeien en veranderen. Voor alle andere mensen is PMA een uitkomst’.

Kortom: het werkt altijd en als het niet werkt heb ik dat mooi aan mezelf te danken.

Er zit vast nog een ‘bad cluster’ in mijn brein dat me ervan weerhoudt om me open te stellen voor het geloof in ‘bad clusters’ in mijn brein.

Kijk, van zo’n conclusie word ik dan weer vrolijk. Prima toch? Als het maar werkt…..