YouTube leren

Vorige week vertelde een klant, werkzaam in een bouw- en installatieonderneming, dat hun service-monteurs tegenwoordig regelmatig een foto of filmpje maken van een installatie die ze niet of onvoldoende kennen. Het filmpje wordt ge-upload naar het net waardoor er vele collega’s mee kunnen kijken, die vervolgens met tips en aanwijzingen kunnen helpen bij het oplossen van storingen en andere technische problemen. Handig en doeltreffend. Mijn associatie was direct: zou dat in ons vak ook kunnen? Waarom niet? Werken = leren en leren = werken. Waarom zou iemand moeten wachten tot hij deelnemer in een training is om een case in te brengen? Waarom niet je smart-phone gepakt en de scene die je lastig vindt (beoordelingsgesprek voeren, verandering aankondigen, onderhandelen met een klant etc) filmen, up-loaden en voorzien van een vraag om reacties, tips en feed-back? Al dan niet naar een vooraf geselecteerde groep van collega’s of van anderen wiens oordeel je waardeert.

Dag later belt een collega, die me vertelt dat hij recent precies dit deed met de deelnemers aan zijn programma. Hij liet ze gesprekken met klanten opnemen en up-loaden en zat zelf als trainer in een soort regiekamer om alle beelden te verzamelen, te ordenen, en te beoordelen. Deelnemers kregen direct feed-back op hun case. Een compilatie van de scenes werd in een volgende module gebruikt om met elkaar te bespreken. Zeer succesvolle leerervaring in de ogen van alle deelnemers.

Weer een dag later komt het VU-ziekenhuis in het nieuws, omdat patiënten op de spoedeisende hulp zonder dat ze het wisten bekeken werden vanuit de regiekamer en beoordeeld werden op de ‘uitzend-waardigheid’ van hun casuistiek. Nog voordat ze gevraagd werd of ze überhaupt zouden willen meewerken aan het progamma. Half Nederland spreekt vervolgens schande van deze zeer onfatsoenlijke inbreuk op de privacy. De makers verdedigen zich met de stelling dat het progamma een hoog informatief karakter heeft. Kortom: dat er veel van te leren valt. Inmiddels vraagt mede-bedenker VUmc aan RTL om het programma voortijdig van de buis te halen…

Volstrekt onvergelijkbare situaties? Ja natuurlijk, een kapotte installatie is iets anders dan een patienten-case. En een deelnemer die zelf de keuze maakt om zijn leer-situatie te filmen staat aan de andere kant van de medaille ten opzichte van de patient die zonder dat hij het weet gevolgd wordt door verborgen camera’s. Beslissen over de openbaarheid van je eigen kwetsbaarheid is essentieel anders dan het beslissen over de openbaarheid van andermans kwetsbaarheid.

Maar de rode draad is wat mij betreft het dunne lijntje dat loopt tussen openbaarheid en privacy. Wat laat je de wereld zien van jezelf en van anderen? Wat is logisch, wat is eigen verantwoordelijkheid, waar raakt het de privacy van anderen en wat is volstrekt ontoelaatbaar? Welk (leer-)doel rechtvaardigt welk (leer-)middel? Het hele gebied, de hele bandbreedte is spectaculair aan het verschuiven ten opzichte van enkele decennia geleden.

En dus raakt het ook ons vak. YouTube leren. Het kan prima en het heeft vele voordelen. Online, direct, praktisch en toegepast leren. Anytime, anywhere je casuistiek delen met anderen.

Toch zou mijn idee zijn: bij twijfel, niet inhalen. Je bent privacy immers eenvoudiger kwijt dan je het weer terug hebt. En ook al zou je er per case altijd zelf over kunnen beslissen en zelfs wanneer je alle andere betrokkenen keurig toestemming vraagt voor het openbaar maken van hun bijdrage.. Zelfs dan blijft over dat alles wat je eenmaal hebt weggegeven nooit meer terug te draaien is.

Aan de andere kant… waarschijnlijk moet je wel minstens 47 zijn om nog zo aan de illusie van privacy verknocht te zijn….