‘BV Nederland’ verwijst ook naar de manier waarop ons land
bestuurd zou moeten worden: als was het een bedrijf. Met managers aan het roer.
Een directie die de lijnen uitzet, verschillende divisies die de operationele
processen in goeie banen leiden en was ‘stafdiensten’ zoals zorg en onderwijs
die de boel faciliteren. Hans de Boer (vz VNO-NCW) opperde bloedserieus dat ons
parlement nog een voorbeeld zou kunnen nemen aan de gemiddelde OR van een
bedrijf. ‘Die denken vaak heel constructief mee met de directie’. Het hoogste
orgaan in een democratie afdoen als ‘advies- en instemmingsorgaan’. Denken over
een land als een BV is een allesbehalve onschuldige vergelijking…
Binnen de BV Nederland wordt iedereen opeens (potentieel)
werknemer. Een actieve bijdrage aan de bedrijfsresultaten: dat is wat we van
mensen vragen in dit land. Jezelf beschikbaar maken of houden voor de
arbeidsmarkt is de opdracht aan ons allen. Let wel: een individuele opdracht.
Onderwijs wordt daarmee een ‘investering in jezelf’ en is uiteraard gericht op
het ‘beste halen uit mensen’ en zeker uit het top-talent dat we hard nodig
hebben in onze steeds complexer wordende kennis-economie. Hoezo Onderwijs als
‘Bildung’, als maatschappelijke instelling waarin alle kinderen een fundament
tot zelfdenkend kritisch burgerschap wordt geboden? Welnee: aansluiting op de
arbeidsmarkt, met studies die zijn afgestemd op wat bedrijven nodig hebben.
Toegepast onderzoek. Onderwijs als ‘stafdienst’ ten dienste van het ‘primaire
proces’: geld verdienen met de BV.
Inwoner zijn van Nederland betekent een individuele opgave
om van waarde te worden en te blijven voor onze BV. Lukt je dat niet, dan is
dat primair je eigen probleem, je eigen schuld. Kansen krijgt iedereen, je moet
ze wel pakken. Solidariteit met hen die ‘buiten de BV vallen’ is ver te zoeken.
Marcel van Dam sprak destijds in zijn Volkskrant-columns al van de
‘onrendabelen’. Als BV zou je die Nederlanders het liefst ontslaan. En andersom
is het wederom Hans de Boer die pleit voor het slechts toelaten van
vluchtelingen die geschikt zijn voor de vacatures die we nog hebben. Selectief
aannamebeleid. Doet elk bedrijf, toch?
Bijdragen of wegwezen. Dat is de norm die uitgaat van de
BV-gedachte. Het trekt zich door naar individueel niveau. Steeds meer mensen
werken aan zichzelf alsof het een ‘Merk’ betreft. De VPRO-documentaires ‘BV-ik’
en ‘Alles wat we wilden’ gaven een schrijnend beeld van de consequenties die
dat heeft. Vanaf onze vroege jeugd raken we verzeild in een rat-race tegen
elkaar. Je CV oppoetsen is doelstelling nr 1 van veel studenten. Maar de angst
dat anderen je misschien al voor zijn en het voortdurende besef van alle keuzes
die je óók had kunnen maken jaagt jongeren steeds vaker en sneller in de
stress. Tot depressiviteit en burn-outs aan toe. Het dagelijks etaleren van je
succesvolle momenten op social media en tegelijkertijd angstig zien hoe anderen
nóg leuker, succesvoller en aantrekkelijker lijken doet de rest. Paul Verhaeghe
schreef er indringend over in zijn boek ‘Identiteit’.
Problemen die een aantal decennia nog als collectief werden
ervaren (De Werkloosheid), zijn volledig geïndividualiseerd. Jij en alleen jij
bent verantwoordelijk voor je eigen succes of falen. De boodschap is immers: iedereen
kan succesvol zijn. Als je maar echt wil, echt ‘ervoor gaat’, echt je diepste
talenten weet aan te boren en echt doorzet, met al je energie, het liefst
200%...
Waarom zou je je als bedrijf zorgen maken om het falen
van je concurrent? Dus waarom zou je je als ‘BV-ik’ zorgen maken om hen die het
niet bij kunnen benen? Die begrenzing in verantwoordelijkheid, het ‘slechts’
oog hebben voor het eigen succes is genadeloos. De ‘BV-metafoor’ doet alle
solidariteit tussen landen en daarbinnen tussen haar bewoners verdampen.
Survival of the fittest. Heb succes of verdwijn.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten